Immun tizim qanday ishlaydi? Tanani himoya qiluvchi murakkab mexanizm

Immun tizim — bu inson tanasini viruslar, bakteriyalar va boshqa zararli omillardan himoya qiluvchi murakkab biologik mexanizmdir. U sog‘liqni saqlashda muhim rol o‘ynaydi. Tana ichida yuz beradigan har qanday tashqi yoki ichki tahdidga javoban immun tizimi darhol ishga tushadi.

Immun tizimning asosiy tarkibiy qismlari

Immun tizimi quyidagi muhim qismlardan iborat:

• Oq qon hujayralari (leykotsitlar) – infektsiyalarni aniqlab, ularga qarshi kurashadi.
• Limfa tugunlari – infeksiyaga qarshi moddalarning yig‘ilishi va tarqalish markazi.
• Timus bezi – T-hujayralar deb ataladigan maxsus hujayralarni ishlab chiqaradi.
• Suyak iligi – qon hujayralarining asosiy manbai.
• Talqon (slezinka) – eskirgan qon hujayralarini yo‘q qiladi va immun javobni faollashtiradi.

Immun tizim qanday ishlaydi?

Immun tizimi ishlash jarayoni quyidagi bosqichlarda amalga oshadi:

1. Tahdidni aniqlash
   Organizmga yot modda yoki mikroorganizmlar kirganda, immun tizimi ularni darhol tanib oladi.
2. Javob berish
   Oq qon hujayralari bu yot moddalarga qarshi antitanachalar ishlab chiqaradi.
3. Yodda saqlash
   Organizm bir marta duch kelgan infeksiyani eslab qoladi va keyingi safar unga tezroq va samaraliroq javob beradi.

Tabiiy va orttirilgan immunitet

Immun tizimi ikkita asosiy yo‘l bilan faoliyat yuritadi:

• Tabiiy immunitet: Tug‘ma bo‘lib, chaqaloq dunyoga kelganidan boshlab mavjud.
• Orttirilgan immunitet: Vaksinalar yoki infeksiyalarga duch kelish orqali rivojlanadi.

Immun tizimining faoliyatini qanday mustahkamlash mumkin?

Sog‘lom immun tizimini saqlash uchun quyidagilarga amal qilish tavsiya etiladi:

• Vitaminlarga boy ovqatlanish (A, C, D vitaminlari).
• Yetarli uyqu va dam olish.
• Muntazam jismoniy faollik.
• Stressdan saqlanish.
• Gigiena qoidalariga rioya qilish.

Immun tizim qanday ishlaydi? Bu savolga javob tanamizdagi ichki himoya mexanizmlarining murakkab va puxta muvofiqlashtirilgan tizimini tushunishga yordam beradi. Uning to‘g‘ri ishlashi sog‘lom hayot garovidir. Immunitetni mustahkamlash esa kasalliklardan himoyalanishning asosiy kalitidir.

FANRESURS.UZ – bu nafaqat ma’lumotlar ombori, balki yosh avlodning bilimga chanqoqligini qondiradigan, ilm yo‘lida yo‘lboshchi bo‘ladigan zamonaviy platformadir. Sayt orqali har kim o‘zini qiziqtirgan fan bo‘yicha kerakli ma’lumotni topa oladi, yangi bilimlarni o‘zlashtiradi va o‘z salohiyatini rivojlantiradi.