O’zbekistonda sun’iy intellekt sohasida so‘nggi yillarda jadal rivojlanish kuzatilmoqda. Dunyo bo‘ylab sun’iy intellekt (SI) texnologiyalari jadal rivojlanmoqda va ularning ta’siri deyarli barcha sohalarda sezilmoqda. O‘zbekiston ham bu tendensiyadan chetda qolmay, raqamli transformatsiya va zamonaviy texnologiyalarni joriy etish yo‘lida jadal qadamlar tashlamoqda. Sun’iy intellekt texnologiyalarining mamlakatimizda qo‘llanilishi, rivojlanish yo‘nalishlari va kelajakdagi roli tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda.
O‘zbekistonda sun’iy intellektga bo‘lgan qiziqishning ortishi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan ilgari surilgan “Raqamli O‘zbekiston – 2030” dasturi doirasida sun’iy intellekt texnologiyalarini rivojlantirish va amaliyotga tatbiq etish eng ustuvor yo‘nalishlardan biri sifatida belgilangan. So‘nggi yillarda mamlakatda raqamlashtirish, IT sohasini rivojlantirish va zamonaviy texnologiyalarni ta’lim, sog‘liqni saqlash, sanoat, transport va boshqa sohalarda joriy qilish bo‘yicha ko‘plab tashabbuslar amalga oshirilmoqda.
Davlat darajasida sun’iy intellektga alohida e’tibor qaratilishi natijasida bir nechta muhim qadamlar tashlandi. Jumladan, 2021-yilda O‘zbekistonda “Sun’iy intellekt texnologiyalarini rivojlantirish bo‘yicha chora-tadbirlar dasturi” qabul qilindi. Bu dastur asosida SI bo‘yicha ilmiy izlanishlar, startaplarni qo‘llab-quvvatlash, xorijiy tajriba almashinuvi, kadrlar tayyorlash va ilg‘or texnologiyalarni import qilish borasida tizimli ishlar yo‘lga qo‘yildi.
Ta’lim sohasida sun’iy intellektning joriy etilishi
O‘zbekiston oliy ta’lim tizimida sun’iy intellekt yo‘nalishida yangi fakultetlar, kafedralar va dasturlar tashkil etilmoqda. Toshkentdagi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi ixtisoslashtirilgan axborot texnologiyalari maktabi, Inha universiteti, Toshkent axborot texnologiyalari universiteti va boshqa nufuzli oliy ta’lim muassasalari sun’iy intellektga oid fanlarni ta’lim dasturlariga kiritgan.
Bundan tashqari, xalqaro hamkorlik doirasida O‘zbekistonlik yoshlar Xitoy, Janubiy Koreya, Rossiya, AQSh kabi davlatlarda sun’iy intellekt yo‘nalishida tahsil olishmoqda va o‘z bilimlarini mamlakat rivojiga safarbar qilishmoqda.
Mahalliy startaplar va loyihalar
O‘zbekistonda bir qator yosh startapchilar sun’iy intellektga asoslangan innovatsion loyihalar ustida ish olib bormoqda. Ayrim kompaniyalar SI yordamida elektron tijorat, moliya, tibbiyot va hatto qishloq xo‘jaligi sohalarida innovatsion echimlar yaratmoqda. Masalan, sun’iy intellekt asosidagi tibbiy diagnostika tizimlari, chatbotlar, aqlli monitoring vositalari va prediktiv tahlil platformalari mahalliy sharoitda muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazilmoqda.
AI asosidagi ovozli tarjimonlar, yuzni tanish tizimlari va raqamli yordamchilarni ishlab chiqayotgan dasturchilar ham son jihatdan ortib bormoqda. Bu esa O‘zbekistonda sun’iy intellekt sohasida kuchli ichki salohiyat shakllanayotganini ko‘rsatadi.
Hukumat va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlik
Davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlik sun’iy intellekt sohasini rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekiston hukumati chet ellik texnologik gigantlar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yib, mahalliy loyihalarga investorlar jalb qilmoqda. Xususan, Microsoft, Huawei, Google va boshqa xalqaro kompaniyalar bilan axborot texnologiyalarini rivojlantirish, treninglar tashkil etish va AI infratuzilmasini yaratish bo‘yicha kelishuvlar imzolangan.
Xususiy IT kompaniyalar esa o‘z resurslarini sun’iy intellekt tadqiqotlari va mahsulotlariga yo‘naltirib, mamlakatda texnologik transformatsiyaning ilg‘or harakatlantiruvchisiga aylanmoqda.
O‘zbekistonning kelajakdagi istiqbollari
Sun’iy intellekt texnologiyalarining O‘zbekistonda keng miqyosda joriy qilinishi nafaqat iqtisodiy yuksalish, balki jamiyatdagi xizmatlar sifatining oshishiga, boshqaruv tizimining samaradorligiga ham katta hissa qo‘shadi.
Kelajakda sun’iy intellekt asosida ishlovchi raqamli xizmatlar, aqlli shahar texnologiyalari, tibbiyotda aniq tashxis qo‘yish tizimlari, ta’limda adaptiv o‘qitish platformalari va sanoatda aqlli ishlab chiqarish tizimlari keng joriy etilishi kutilmoqda.
Ayni paytda muhim muammolar qatorida SI sohasidagi kadrlar tanqisligi, texnologik infratuzilmaning to‘liq shakllanmaganligi, axborot xavfsizligi va qonunchilikdagi bo‘shliqlar mavjud. Shunday bo‘lsa-da, O‘zbekiston sun’iy intellekt rivojiga keng yo‘l ochib berayotgan, istiqbolli va zamonaviy davlatlardan biriga aylanish yo‘lida barqaror harakat qilmoqda.
Raqamli transformatsiyada sun’iy intellektning o‘rni
O‘zbekistonda raqamli transformatsiya jarayonlarida sun’iy intellekt texnologiyalarining roli tobora kuchaymoqda. Davlat idoralari, ta’lim va sog‘liqni saqlash tizimlarida AI asosida ishlovchi tizimlar joriy etilmoqda. Bu esa xizmatlarning tez, aniq va shaffof bo‘lishiga yordam bermoqda. Ayniqsa, O’zbekistonda sun’iy intellekt raqamli xizmatlarni avtomatlashtirish, katta ma’lumotlarni tahlil qilish va foydalanuvchilarga individual yondashuvni ta’minlashda muhim vositaga aylanmoqda.
Xulosa:
O‘zbekiston sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy qilish, rivojlantirish va fuqarolik hayotiga tatbiq etish borasida sezilarli yutuqlarga erishmoqda. Bu yo‘ldagi sa’y-harakatlar, davlat siyosati, ta’limga berilayotgan e’tibor va yosh avlodning texnologiyaga bo‘lgan qiziqishi O‘zbekistonni sun’iy intellekt sohasida mintaqaviy yetakchiga aylantirishga xizmat qilishi mumkin. “FANRESURS.UZ” kabi platformalarda bu boradagi yangiliklar, tahlillar va ilmiy maqolalar keng ommaga yetkazilishi – ushbu texnologiyaning to‘g‘ri tushunilishi va to‘g‘ri qo‘llanilishiga xizmat qiladi.